Download PDF

English

Έχετε σκεφτεί ποτέ πώς θα καταφέρνατε να επιβιώσετε σε περίπτωση που βρεθείτε ναυαγοί σε ένα ερημονήσι; Στη διάρκεια της πρώτης Λυκείου και στα πλαίσια του μαθήματος των ερευνητικών εργασιών ασχοληθήκαμε με το παραπάνω ερώτημα, επιδιώκοντας όχι μόνο να αποκτήσουμε ορισμένες βασικές γνώσεις επιβίωσης αλλά ακόμα να εμβαθύνουμε και σε πρακτικό επίπεδο στον κλάδο της φυσικής. Προκειμένου, όμως, να γίνει πιο εύκολη η μελέτη του ερωτήματος μας θέσαμε ορισμένα υποερωτήματα , τα οποία απορρέουν από αυτό. Έτσι, τα υποερωτήματα είναι τα εξής:

• Προσανατολισμός του ναυαγού.
• Εξασφάλιση τροφής.
• Καθαρισμός του νερού.

Α) Εφόσον στόχος της μελέτης μας ήταν η επιβίωση του ναυαγού θεωρήσαμε ότι ο προσανατολισμός αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό κομμάτι ,διότι γνωρίζοντας τα σημεία του ορίζοντα ο ναυαγός έχει τη δυνατότητα να εξασφαλίσει την δραπέτευσή του από το νησί. Έτσι στην αναζήτησή μας εντοπίσαμε αρκετά ενδιαφέρουσες προτάσεις για σωστό προσανατολισμό με τη βοήθεια τόσο του ήλιου όσο και του αστερισμού. Όσον αφορά τον προσανατολισμό του ναυαγού με τη βοήθεια του ήλιου, αυτός θα πρέπει πρώτα να βρει τον άξονα ανατολή – δύση. Για να γίνει, όμως αυτό αναγκαίο είναι να θέσει μία σταθερά με σκοπό να παρατηρήσει προς τα που γίνετε η κίνηση του ήλιου. Αυτό μπορεί να γίνει με την τοποθέτηση ενός ίσιου κλαδιού ή πασσάλου κάθετα σε ένα επίπεδο έδαφος. Πρέπει να σημειωθεί ότι το αντικείμενο που θα χρησιμοποιηθεί καλό θα είναι να έχει μέγεθος που να δημιουργεί μια ικανοποιητική σκιά. Επομένως τα βήματα που θα πρέπει να ακολουθήσει για να εντοπίσει την κίνηση του ήλιου, συνεπώς και τον αντίστοιχο άξονα είναι τα 2 παρακάτω :

• Σημείο 1, σημειώνουμε το σημείο που βρίσκεται η σκιά
• Περιμένουμε να περάσουν κάποια λεπτά ώστε η σκιά να μετατοπιστεί για μερικά εκατοστά (30-40)
• Σημείο 2, σημειώνουμε το νέο σημείο που βρίσκεται η σκιά,
• Ενώνουμε τα δύο αυτά σημεία με μία ευθεία γραμμή και έχουμε τον άξονα ανατολής-δύσης
• Η ανατολή είναι το σημείο 2, η δύση το σημείο 1

Επίσης για να βρούμε κατά προσέγγιση το βορρά,

• Το δεξί μας πόδι το τοποθετούμε στο σημείο 2 (ανατολικά)
• Το αριστερό μας πόδι στο σημείο 1 (δυτικά),

Όσον αφορά τώρα την σελήνη, αυτή ακολουθεί την ίδια πορεία που ακολουθεί ο ήλιος αλλά έχει διαφορετική τροχιά γωνίας, οπότε με την ίδια λογική μπορούμε να εντοπίσουμε την ανατολή και τη δύση και εν συνεχεία το βορρά και το νότο, συνεπώς είναι το ίδιο χρήσιμο στο προσανατολισμό. Ο ήλιος και το φεγγάρι έχουν μία διαφορά ως προς το σημείο του ορίζοντα που εμφανίζονται σε συνάρτηση με την εποχή, έτσι το φεγγάρι:

• Το καλοκαίρι όταν έχει πανσέληνο το φεγγάρι βρίσκετε πιο χαμηλά στον ορίζοντα
• Το χειμώνα όταν έχει πανσέληνο το φεγγάρι βρίσκετε πιο ψηλά στον ορίζοντα

Επίσης μπορούμε να διαπιστώσουμε σε ποια φάση του κύκλου της βρίσκεται η σελήνη ως εξής:

• Γεμίζει, αν η φωτεινή πλευρά είναι δεξιά του σκοτεινού της σημείου. Δηλαδή η φωτεινή μεριά της είναι προς την πλευρά που κατευθύνετε για να δύσει. Επίσης αυτό συμβαίνει όταν η ανατολή της σελήνης γίνει πριν τη δύση του ήλιου (p)
• Αδειάζει, αν η φωτεινή πλευρά είναι αριστερά του σκοτεινού της σημείου. Δηλαδή η φωτεινή μεριά είναι από την πλευρά από όπου ανέτειλε. Επίσης αυτό συμβαίνει όταν η ανατολή της σελήνης γίνει μετά τα μεσάνυχτα (d)

Αυτό προκύπτει αν τραβήξουμε μία νοητή γραμμή που να περνάει από τα νοητά άκρα της σελήνης, δηλαδή ανάλογα από ποια μεριά βρίσκετε το εμφανές κομμάτι ισχύει το παραπάνω, αν σχηματίζει το d αδειάζει και αν σχηματίζει το p γεμίζει.

Β) Ο ναυαγός για να εξασφαλίσει την τροφή του, η οποία αποτελεί και το πρωταρχικό στοιχείο επιβίωσης ενός ατόμου χρειάζεται να καταφύγει στο ψάρεμα, μιας και βρίσκεται σε έναν τόπο , ο οποίος κατά βάση μπορεί να του προσφέρει τροφή από την θάλασσα. Ο ναυαγός για να πιάσει ένα ψάρι λογικά θα χρησιμοποιήσει ένα μυτερό ξύλο, το οποίο θα χρησιμεύσει στο να το πετύχει. Ρίχνει και συνειδητοποιεί ότι δεν κατάφερε τίποτα. Στην συγκεκριμένη περίπτωση έρχεται η επιστήμη της Φυσικής για να επισημάνει την διάθλαση του φωτός. Έτσι η Φυσική αναφέρει ότι Όταν μια λεπτή φωτεινή δέσμη πέσει με κάποια γωνία στην επιφάνεια διαχωρισμού δυο διαφανών και ισότροπων μέσων διαφορετικής οπτικής πυκνότητας, ένα μέρος του φωτός ανακλάται, το πιο πολύ όμως περνά μέσα στο δεύτερο σώμα. Η πορεία της δέσμης στο δεύτερο σώμα δεν είναι συνέχεια της προσπίπτουσας. Φαίνεται να σπάει στην επιφάνεια διαχωρισμού και να πλησιάζει ή να απομακρύνεται από την κάθετο που θεωρούμε στο σημείο προσπτώσεως. Το φαινόμενο αυτό το λέμε Δ ι ά θ λ α σ η.

Αποτέλεσμα της διάθλασης

Φαινομενική ανύψωση αντικειμένων. Είναι γνωστό πως τα σώματα που βρίσκονται μέσα σε δοχεία που περιέχουν κάποιο διαφανές υγρό φαίνονται πιο ψηλά απ’ ότι στην πραγματικότητα. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του ψαριού για αυτό και ήταν αδύνατη η απόκτησή του.

C) Επιπλέον για τον ναυαγό απαραίτητη θεωρείται και η απόκτηση πόσιμου νερού. Αν και περιβάλλεται από νερό ,το οποίο μάλιστα βρίσκεται και σε αρκετή ποσότητα, δυστυχώς αυτό είναι θαλασσινό γεγονός που δεν το καθιστά κατάλληλο για να εισέλθει στον οργανισμό. Και αυτό συμβαίνει εξαιτίας του ιωδίου και των διάφορων μικροοργανισμών που περιέχει. Συνεπώς είναι αναγκαίος ο καθαρισμός του ,διότι διαφορετικά ο ναυαγός δεν θα καταφέρει να επιζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μετά από αναζήτηση καταλήξαμε ότι ο πιο σίγουρος και βέβαιος τρόπος καθαρισμού του νερού είναι το βράσιμο για δέκα περίπου λεπτά. Το πιο ιδανικό μάλιστα είναι να βράσει σε χαμηλή φωτιά όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο γίνεται. Πάντως μπορεί να είναι χρονοβόρο καθώς απαιτείται χρόνος για να αναφτεί η φωτιά, να βράσει το νερό και να κρυώσει ώστε ο ναυαγός να μπορεί να το πιεί ,ωστόσο αξίζει τον κόπο!

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Diaviosi.blospot.gr
• www.ftiaxno.gr
• www.clab.edc.uoc.gr

EΙΚΟΝΟΓΡΑΦΙΑ

• www.diaforetiko.gr
• Diaviosi.blogspot.gr