English

Εισαγωγη

Η Σύγχρονη Ιατρική οφείλει πολλά στους αρχαίους Αιγυπτίους. Στην αρχή, επειδή ο άνθρωπος δεν μπορούσε να εξηγήσει όλα όσα του συνέβαιναν, άρχισε να τα αποδίδει σε υπερφυσικές δυνάμεις. Οι αρρώστιες θεωρήθηκαν έργα κακών πνευμάτων ή τιμωρία από μια θεότητα.

Έτσι, οι γιατροί ήταν συγχρόνως και ιερείς και μάγοι. Αυτές οι ιδέες επικρατούσαν σε όλους τους λαούς της αρχαιότητας. Στην αρχαία Αίγυπτο ο θεραπευτής θεός ήταν η θεά Ίσιδα, στην αρχαία Ελλάδα ο Ασκληπιός, στη Φοινίκη ο Εσμούν.

Ο Imhotep, ο γνωστότερος αιγύπτιος παθολόγος ήταν αστρονόμος και αρχιτέκτονας. Ο Imhotep λατρεύτηκε ως θεός της Θεραπείας και της Ιατρικής. Το άγαλμα του σήμερα βρίσκεται στη Στοά των Αθανάτων στο Διεθνές Κολέγιο Χειρουργικής του Σικάγου. Η Peseshet ήταν η γηραιότερη γυναίκα γιατρός στον κόσμο, έζησε κατά την διάρκεια της 4^ης δυναστείας.

Η Ιατρικη Επιστημη Μεσα Απο Τους Παπυρους

Τα περισσότερα που γνωρίζουμε για την ιατρική επιστήμη στην αρχαία Αίγυπτο προέρχονται από ντοκουμέντα που έχουν γράψει οι γιατροί-ιερείς.

Αυτά τα ντοκουμέντα βασίζονται σε προϊστορικές πρακτικές. Οι αποκρυπτογραφήσεις των παπύρων μας δείχνουν ότι οι Αιγύπτιοι γνώριζαν πολλά για την ιατρική. Μας πληροφορούν για τις θεωρίες κάποιων ασθενειών, ενώ πραγματοποιούσαν επεμβάσεις για να αφαιρέσουν κύστεις και όγκους.

Πολλές από τις πρακτικές που χρησιμοποιούσαν οι Αιγύπτιοι τις ακολουθούμε κι εμείς σήμερα. π.χ. απευθείας πίεση πάνω στο τραύμα ώστε να σταματήσει η αιμορραγία.

Ο παλαιότερος πάπυρος που έχει ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα είναι ο πάπυρος του Kahun, χρονολογείται το 1852 π.Χ. Αναφέρεται σε μεθόδους και διαγνώσεις αναπαραγωγής, εγκυμοσύνης, για το φύλο του εμβρύου, για οδοντιατρικά προβλήματα κατά την διάρκεια της κύησης, σε γυναικείες ασθένειες, σε συνδυασμούς φαρμάκων για την αντιμετώπιση τους, σε κρέμες για κολπικές χρήσεις.

Οι γνωστότεροι πάπυροι είναι του: Edwin Smith, χρονολογείται το 1600 π.Χ. και του Ebers, χρονολογείται το 3000 π.Χ.

Ο πάπυρος του Edwin Smith έχει μήκος 5 μ. Περιγράφει 48 χειρουργικές περιπτώσεις τραυμάτων του κεφαλιού, του λαιμού, των ώμων και του θώρακα. Φαίνεται πως υπήρχε μια τεράστια εμπειρία σε σπασίματα η οποία αποκτήθηκε σε έναν τόπο όπου τα ατυχήματα ήταν υπερβολικά πολυάριθμα, όπως κατά την διάρκεια του χτισίματος των πυραμίδων.

Ο πάπυρος του Eber είναι ένα τεράστιο ρολό μήκους 20m και πλάτους 30cm. Περιγράφει παθήσεις των ματιών, του δέρματος, των άκρων, γυναικολογικές και ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις. Συμπεριλαμβάνει ανατομική και φυσιολογική ορολογία.

Απαριθμεί για αυτές τις παθήσεις 877 ιατρικές συνταγές και 400 φάρμακα.

Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μελέτησαν την ανατομία του κεφαλιού και του εγκεφάλου. Στον πάπυρο του Eber περιγράφεται με ακρίβεια η θέση της καρδιάς και αναφέρονται ορισμένες διαταραχές της, όπως οι πτώσεις των παλμών. Γνώριζαν την κυκλοφορία του αίματος, κι ότι η καρδιά προμηθεύει το αίμα σ’ όλα τα όργανα του σώματος.

Από την εξέταση των ταριχευμένων σωμάτων συμπεραίνουμε ότι γνώριζαν την φυματίωση, την αρτηριοσκλήρωση, την ευλογιά, τα αρθριτικά, την επιληψία, τους όγκους, τους πονοκεφάλους, τις στομαχικές διαταραχές, τις δερματικές παθήσεις, τη λέπρα και την πνευμονία.

Χρησιμοποιούσαν διαφορετικά φάρμακα όπως μέταλλα π.χ.

τον ψευδάργυρο στις αλοιφές για τα μάτια και το δέρμα, ζωικά προϊόντα, όπως βοδινό κρέας, συκώτι και περισσότερα από 160 φυτά (πολλά από τα οποία χρησιμοποιούνται και σήμερα).

Τα χρησιμοποιούσαν ως χάπια, σκόνες και υπόθετα.

Ανάμεσα στα πιο συνηθισμένα φυτά ήταν η συκομουριά, το ρετσινόλαδο, κόμμι ακακίας, μέντα, σκόρδο και κρεμμύδια.

Τη μαγιά την χρησιμοποιούσαν για την δυσπεψία και τις εξωτερικές πληγές των ποδιών. Η δοσολογία ήταν προσαρμοσμένη στην ηλικία του ασθενούς.

Χρησιμοποιούσαν και τις εναλλακτικές θεραπείες όπως φυσιοθεραπεία, ηλιοθεραπεία, υδροθεραπεία. Στον πάπυρο του Kalup αναφέρονται θεραπείες με λάσπη και πηλό.

Μουμιοποιηση

Οι Αιγύπτιοι γνώριζαν πολύ καλά την ανατομία του ανθρώπινου σώματος και θεραπείας του χάρη στις εκτεταμένες τελετές της μουμιοποίησης.

Πραγματοποιούσαν περίπλοκες αφαιρέσεις των εσωτερικών οργάνων συμπεριλαμβανομένων του εγκεφάλου, των πνευμόνων, του παγκρέατος, του συκωτιού, της σπλήνας, της καρδιάς και των εντέρων.

Η διαδικασία της μουμιοποίησης διαρκούσε 70 ημέρες. Σ’ αυτό το διάστημα το σώμα αναλάμβαναν ιερείς και τεχνικοί. Το εργαστήρι της μουμιοποίησης ονομαζόταν Το σπίτι της Ζωτικότητας.

Η τελευταία φράση της τελετής ήταν Ξαναζείς, ξαναζείς για πάντα, να είσαι πάλι νέος για πάντα.

Ο Ρολος Της Αιγυπτιακης Ιατρικης Στην Ιστορια

Οι Αιγύπτιοι γιατροί είχαν ως βάση της θεραπείας τους την εξέταση και ύστερα ακολουθούσε η διάγνωση.Η αρχαία αιγυπτιακή φαρμακολογία και πολλές ιατρικές πρακτικές ήταν αναποτελεσματικές, εάν όχι ολοφάνερα δηλητηριάσεις π.χ.

τα περιττώματα σε σπάνιες περιπτώσεις μπορούν να είναι ωφέλιμα και εάν επαλειφθούν πάνω σε τραύματα μπορεί να προκαλέσουν τέτανο.

Η κοπριά συνεχίστηκε να χρησιμοποιείται στην Ευρώπη μέχρι το Μεσαίωνα. Η εμπιστοσύνη στη μαγεία και την πίστη, πρέπει να επηρέασε την εξέλιξη για πιο δραστικές θεραπείες ή τις αιτίες που προκαλούν τις ασθένειες. Οι αιγυπτιακές θεωρίες και πρακτικές επηρέασαν τους Έλληνες, οι οποίοι εφοδίασαν με πληροφορίες τους γιατρούς της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και διαμέσου αυτών τους Άραβες και την Ευρωπαϊκή ιατρική σκέψη για τους μελλοντικούς αιώνες.

Bibliography

Λαοί της Ανατολής, Βασίλης Κυριακίδης, εκδ. Β. Κυριακίδης, 2001;

Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις σε ενήλικες, Συγκούνας. Aθήνα, 1996;

Διαδίκτυο: Η ιατρική στην Αίγυπτο;

www.nea-acropoli.gr

Iconography

www.ancientegypt.co.uk/mummies/story/main.html

English