English

Ní raibh an coincheap do dhaoine ag cur smacht ar na blocanna tógadh don nádúr, a bheith ábalta roinnt cumas uamhnach a thógáil agus é a claochlaigh do rud faoi smacht ach coincheap teoiriciúil ag an tús don aois seo chaite. De dheasca na h’iarrachtaí ionspioráideach tá roinnt eolaí ceannródaíochta áfach, thosaigh na teoiricaí seo ag tharlú, agus mar seo d’oscail na geataí-tuile mar ré nua don fionnachtain. Bhí Ernest Walton ar an liosta den eolaíoht seo, agus dar le lear mór daoine, is fíor-laoch don eolaíocht é.

Thosaigh gach rud I Dún Garbháin, baile ag an cósta deisceart-oirthear na h’Éirinn, nuair a rugadh Ernest Thomas Sinton Walton ag an séú lá de mhí Deireadh Fomhair, 1903. Anne E Sinton is ainm dá mháthair agus ministir Modhach ba ea a h’athair, John Walton. De bharr an Ministreacht, d’fhiach said a aistriú gach cúpla bhliain. De bharr seo, bhí Ernest ag an ceann eile d’Éireann da laethannta scoile, ag freastal ar scoile laethannta i Cambridge (co. Dún) agus Cookstown (co. Tír Eoghain). Thosaigh a niamh eolaíoch ag loinnú sna h’ábhair Matamaitic agus eolaíoch nuair a bhí sé ag freastail ar Coláiste Modhach i mBéal Feirste. Thosaigh a bhlianta coláiste nuair a d’fhreastal sé ar Choláiste Trinity i mBaile Átha Cliath le scoláireacht agus cailíonn sé bhaint amach le chéim onórach sna Matamaitic agus Fisic Teoiricúil. An bhliain dar gcionn, nuair a bhí Ernest Walton ag fágáil a chéim M.Sc., leanann ré an- corraithe agus tábhachtach I stair na fisic. Rinne Rutherford fhionnachtain dochloite don mion-núicléas sa bhliain 1910, agus tar éis sin, d’fhoilsigh Niels Bohr conas a fhitis an lucht diúltach timpeall an núicléas, chomh mhaith leis an cur síos ar na hadaimh agus cáithnín fo-adamh déanta ag Heisenberg, Dirac agus Schrödinger, sa bhliain 1925 agus 1926, chun trácht a dhéanamh air.

Leanann an moiminteam de bhliain 1927, agus is cosúil gur díriú formhór den taighde ag an núicléas a bhriseadh le spléacadh isteach, agus an bhealach is fearr chun é a dhéanamh ná é a ionsú le cáithníní bídeach ag bogadh co tapaidh, cosúil le piléar ag briseadh vása i smidiríní.

Walton ar Cambridge

Ag an bhliain sin, d’fhág Ernest Walton chun freastal ar h’ollscoil Cambridge, cáilúil le n’eólaí, ag maíomh as n’ainmnigh mar Sir Isaac Newton, Charles Darwin, agus ar na mallaimh, Stephen Hawking. Bhí Walton ag obair faoi an fear céimúil, Lord Rutherford, luaithe roimhe seo. Ba é an chéad tasc a fuair sé, ná gléas a tógadh chun cáithníní le lucht diúltach a géaraigh an luas. Cé go raibh sé ag obair go dian sa tionscadal, agus bhí roinnt conách, níor shroich na lucht diúltach chomh luath go leor. Ansin, i 1929, thosaigh sé an forbairt don gléas nua chun lucht deimhneach a géaraigh an luas faoi lánluas. Do tasc seo, sé páirtí nua, Sir John Cockcroft, eolaíeile le intinn hiontach freisin.

An tUasal J.D. Cockcroft

Nóta gearr anois faoi Cockcroft; Rugadh sé i 1897, go teaglach traidisiúnta de déanaigh cadás, sa Todmorden I Sasana. D’fhreastail sé ag Chéad Cogadh ann Domhain tar éis le staidir déanta sa mata, agus d’fhill sé níos déanaí chun an innealtoireacht leictreas a staidir. Ach I greann tamaillín bhí sé féin ag obair sa Cambridge faoi Lord Rutherford freisin, go hádhúil. Má bhfuil spéis agat, tar éis a hobair le Walton, rinne sé taighde ar an radar, agus chaith sé treimhse ag obair I g Ceanada agus sna Stáit Aontaithe ar feadh tamaill. Bhí sé pósta le cúigear pháiste.

Sé an faighteoir inmholta de a lán duaiseanna agus onóir a rí nuair a bhí sé níos sine. Ach ar ais arís go 1932, faighimid sa bhliain nuair a bhláth go hiontach sa síol den obair crua agus turgnaimh cúramach. Sa bhliain sin, d’fhionn James Chadwick an neutron, d’fhionn carl Anderson an positron, d’fhógair Fermi a theoiric den lobh Beta radaighiomhach, agus at ndóigh, scoilt Ernest Walton agus J.D. Cockcroft an adamh.

Go to page 2